Popiersie mężczyzny [Miltiades]

Prezentowany obiekt to wypukły, owalny wycisk na lekko wklęsłym tle. Wyobrażony został na nim prawy profil popiersia starszego mężczyzny z krótkimi kręconymi włosami i gęstą brodą. Na ramionach widoczne drapowanie tuniki. Według Lipperta jest to profil Miltiadesa. Miltiades Młodszy żył w latach ok. 554 p.n.e. - 488 p.n.e. Był politykiem i wodzem ateńskim, jednym z dziesięciu strategów w zwycięskiej dla Aten bitwie pod Maratonem. Wycisk jest identyczny jak opisany w  „Dactyliothecae universalis” Philippa Daniela Lipperta jako Miltiades of Athens.

Gemma to kamień szlachetny lub półszlachetny w kształcie okrągłej lub owalnej płytki ozdobiony reliefem. Gemma z reliefem wklęsłym to intaglio (albo integlia), z reliefem wypukłym - kamea. Wykonywane z cennych  kamieni o zróżnicowanym warstwowo  kolorycie, urzekały pięknem i precyzją wykonania. Były używane jako elementy  biżuterii, zdobiły naszyjniki, medaliony, pierścienie, bransolety, tabakierki, szkatułki, zegary, kabinety, itp. Na ich cenę rynkową składała się wartość użytego kamienia, jego opracowanie oraz jubilerska oprawa.

Stanisław Kostka Potocki gromadził swą kolekcję gemm w ramach prowadzonych przez niego badań nad sztuką starożytną, opublikowanych w dziele O sztuce u dawnych czyli Winkelman Polski, wydanej w Warszawie w 1815 roku.

Do celów studyjnych nad ikonografią antyczną służyły badaczom i kolekcjonerom zestawy kopii gemm, wykonywanych ze specjalnie przeznaczonych do tego celu past, tzw. wyciski.  Były one wiernymi odbitkami reliefu  i  kształtu gemm, lecz nie uwzględniały zróżnicowania kolorystycznego. Obecnie w zbiorach wilanowskich znajdują się tylko wspomniane wyciski gemm, pozostałości  warsztatu naukowego S. K. Potockiego, natomiast jego kolekcja uległa rozproszeniu.

W zespole 239 zachowanych wycisków wyróżnić należy trzy grupy obiektów. Pierwsza, to wyciski gemm antycznych. Drugą i trzecią  grupę stanowią wyciski  kopii gemm antycznych i kamieni wykonanych  na wzór  starożytnych.

Oryginalną gemmę z daktylioteki  Lippert’a znajdziesz tutaj: Miltiades of Athens

Ilustracja pochodzi z “Pierres antiques gravées, tirées des principaux Cabinets de la France”, Elisabeth Sophie Chéron, 1728;

Opracowanie: Ewa Jakubowska-Smagieł, dr Ewa Mostowicz-Kapciak, Martyna Miroszewska (na podstawie materiałów Agaty Małkowskiej).